“รุกขเทวดา” ต้นสะตือ รุกขมรดกของแผ่นดิน อายุราว ๓๕๐ ปี แห่ง “วัดสิงห์” ตำบลสามโคก อำเภอสามโคก จังหวัดปทุมธานี อีกหนึ่งสถานที่ที่เปี่ยมไปด้วยแรงศรัทธาข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ “ต้นสะตือ” เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงใหญ่ ผลัดใบ สูง ๑๕-๓๐ เมตร ลำต้นเปล่าตรง เรือนยอดเป็นพุ่มทึบรูปเจดีย์ต่ำ ใบเป็นพุ่มกว้างทึบมาก เปลือกสีน้ำตาล แตกเป็นร่องตามยาวลำต้น ยอดอ่อนมีกาบหุ้มแน่นคล้ายกระสวย ใบเดี่ยวออกสลับ ขนาดกว้าง ๔.๕-๕ เซนติเมตร ยาว ๗-๑๑ เซนติเมตรผลัดใบช่วงเดือนธันวาคมถึงมกราคม แล้วแตกใบอ่อนสีน้ำตาลอมแดง รูปร่างใบมนรูปไข่ ปลายใบเรียวสอบเป็นติ่งยาว โคนใบสอบป้านถึงหยักเว้า ขอบหยักมีตุ่มสีน้ำตาลแดงตามปลายหยักเนื้อใบค่อนข้างหนา เกลี้ยง ออกดอกเป็นช่อแบบหางกระรอกตามปลายกิ่ง ยาว ๕-๑๐ เซนติเมตร กว้าง ๔ เซนติเมตร แต่ละช่อมีดอกย่อยจำนวนมาก…ดอกย่อยสีชมพูอมน้ำตาล ขนาด ๒-๕ มิลลิเมตรออกดอกเดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม ทั้งดอกและผลดกมากtt ttบริเวณแห่งนี้เป็นอีกพื้นที่สำคัญภายในวัด ซึ่งเป็นศูนย์รวมแห่งศรัทธา…ความเชื่อ ที่มีต่อ “เจ้าแม่จีระพรรณ” เป็นจุดที่ตั้งศาล ของไหว้แก้บน…ชุดไทยเรียงราย อีกทั้งขวดน้ำแดงตั้งกันไว้มากมายเป็นชั้นๆผู้คนแวะเวียนมากราบสักการบูชา ตั้งจิตอธิษฐานขอพรให้สมดังหวัง บูชา…ธูป ๑๕ ดอก น้ำแดง…หรือตามกำลังศรัทธาที่พึงมีกล่าวกันว่า “เจ้าแม่จีระพรรณ” จักขออะไรก็ให้สมหวัง หากเป็นไปตามที่บนบานเอาไว้ก็อย่าได้ลืมมาแก้บนตามวาจาที่ว่าไว้ก็แล้วกัน“รุกขเทวดา” หมายถึง “เทวดา” จำพวกหนึ่งมีรูปลักษณ์ที่งดงามเหมือนเทพบุตร…เทพธิดา ทั่วไป แต่มิได้สถิตบนสวรรค์ หากแต่สถิตในต้นไม้แทน ชาวฮินดูนับถือรุกขเทวดากันมากโดยเฉพาะในหมู่บ้านที่มีต้นไม้ใหญ่…มีการบูชาด้วยไม้เครื่องหอม ขนมหวาน นมสด ผลไม้ โดยจะไม่มีการถวายอาหารคาวสำหรับรุกขเทวดามักไม่มีการสร้างเทวาลัย แต่จะเป็นเพียงต้นไม้ที่ถูกตกแต่งด้วยเครื่องเจิมหลายสีสัน เครื่องสักการะ หรือไม่ก็ประดับด้วยพวงมาลัยดอกไม้สด“รุกขเทวดา”…สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คนไทยไม่น้อยรู้จัก ความเชื่อสำคัญคือ… “ต้นไม้มีรุกขเทวดาสถิตอยู่ จึงไม่ควรทำลายต้นไม้ใหญ่ๆ เพราะอาจถูกอาถรรพณ์ของรุกขเทวดาให้โทษจนถึงแก่ชีวิตO O O Ott tt“จะตัดต้นไม้ใหญ่อายุร้อยกว่าปีขึ้นไป…ต้องจุดธูปบอกกล่าวเทพยดาอารักษ์ ห้ามตัดโดยพลการเด็ดขาด” ลุงแมว วัย ๖๓ ปี ผู้มีประสบการณ์เกี่ยวกับเรื่องนี้เคยตอกย้ำความเชื่อที่ว่านี้เอาไว้หลายปีมาแล้วเรื่องแบบนี้ใครไม่เชื่อก็อย่าได้ลบหลู่เด็ดขาด โดยเฉพาะคนที่จะมาตัดต้นไม้ ไม่ว่า… เจ้าของต้นไม้ทำเอง ตัดเอง หรือว่า…คนรับจ้างมาตัด ขอให้จุดธูปตั้งจิตอธิษฐานบอกกล่าวสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เจ้าที่เจ้าทางให้เรียบร้อยเสียก่อน แล้วการทำงานจะราบรื่น สะดวกปลอดภัยนอกจากนี้แล้วเราก็บอกกล่าวในสิ่งที่ดี การตัดต้นไม้ก็เหมือนการมาทำให้พื้นที่บริเวณนั้น สะอาดเรียบร้อยขึ้นอีกด้วย“ความเชื่อ” มีมากมายหลายแง่มุม ไม่ว่าจะเป็นความเชื่อเรื่อง…บาปบุญ ความเชื่อเรื่อง…การเซ่นไหว้ บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ความเชื่อเรื่องเทพเจ้า…เครื่องรางของขลัง นอกจากนี้แล้วยังมีความเชื่อที่เกี่ยวกับพืชที่เป็นมงคลและอัปมงคล ที่ว่าพืชบางชนิดปลูกแล้วดี บางชนิดก็เชื่อว่าไม่ดีtt ttอาจกล่าวได้ว่า…ชื่อพันธุ์ไม้นั้นมีความเกี่ยวโยงกับความเชื่อและศรัทธาที่ว่าจะนำมาซึ่งความสุข ความเป็นมงคล ความปลอดภัย แคล้วคลาด… อีกทั้งการปลูกต้นไม้บริเวณบ้านแต่โบราณนานมาแล้ว นอกจากจะใช้เพื่อเป็นอาหารและยาแล้วนั้น ยังปลูกเพื่อผลในทางโชคลาภ เมตตามหานิยม ป้องกันเภทภัยต่างๆยิ่งต้นไม้ที่มีนามชื่อเป็นมงคลด้วยนั้นแล้ว เชื่อว่าจะสร้าง “ขวัญ”… “กำลังใจ” ได้ทางอ้อมคนโบราณจึงได้มีคำกล่าวว่า “ร่มโพธิ์ ร่มไทร” ช่วยทำให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข นอกจากนี้ยังช่วยคุ้มครองป้องกันภัยอันตรายทั้งปวงเพราะบางคนเชื่อว่าต้นไทรเป็นต้นไม้ที่ศักดิ์สิทธิ์ซึ่งมี “เทพารักษ์” อยู่คอยคุ้มครองเช่นเดียวกัน ย้ำว่าคนไทยแต่โบราณจึงมักจะเตือนกันอยู่เสมอๆว่า อย่าตัด “ต้นไม้ใหญ่” ทิ้ง แม้นว่าถ้าจำเป็นจะต้องตัดจริงๆ จะต้องมีการทำพิธีขอขมาขออนุญาตเสียก่อน เพราะถือว่าต้นไม้ใหญ่จะมีเทพารักษ์สิงสถิตอยู่O O O Oความเชื่อที่มีต่อๆกันมาเกี่ยวกับ “ต้นไม้…ยังคงเป็นสิ่งมีชีวิตและมีวิญญาณสิงอยู่ การตัดลำต้นหรือกิ่งก้านของต้นไม้แล้วมียางไหลออกมา นั่นคือเลือดของต้นไม้ การจะตัดต้นไม้แต่ละครั้งจึงควรจะขออนุญาตจากต้นไม้เสียก่อน กรณีการตัดเฉพาะกิ่งก้านของต้นไม้ ไม่ใช่ตัดทิ้งทั้งต้น ให้ใช้วิธีเอามือไปแตะกับลำต้นtt ttแล้วนึกมโนภาพว่า เรากำลังตัดกิ่งไม้ในตำแหน่งที่เราคิดไว้ ถ้ามีความรู้สึกไม่ดีเกิดขึ้นที่มือ ก็พยายามตัดบริเวณนั้นอย่างระมัดระวังที่สุด ข้อสังเกตเมื่อตัดแล้วยางไม้จะไม่ไหลออกมา”ส่วนกรณีตัดต้นไม้ทั้งต้นก็ใช้วิธีเดียวกัน แต่บอกกล่าวกับต้นไม้นั้นว่า ให้ไปหาที่อยู่อาศัยใหม่ บางทีอาจจะปลูกต้นไม้ขึ้นมาใหม่เพื่อทดแทน หรือตั้งศาลเจ้าที่ให้ข้อสังเกตจะต้องขุดรากถอนโคนให้หมด อย่าเหลือตอไม้เอาไว้เด็ดขาดเพราะการสร้างบ้านคร่อมตอไม้ถือว่า อัปมงคลยิ่งปราชญ์ต้นไม้ได้ให้คำสวดมนต์ทุกครั้งที่ต้องตัดต้นไม้ ดังนี้ “หิริโอตฺตปฺปสมฺปนฺนา สุกฺกธมฺมสมาหิตา สนฺโต สปฺปุริสา โลเก เทว ธมฺมาติ วุจฺจเร.”“รุกขเทวดา” สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่คนไทยคุ้นเคยกันเป็นอย่างดีและน้อยคนนักที่จะไม่รู้จัก สะท้อนให้เห็นว่า เราๆท่านๆนั้นมีวิถีชีวิตผูกพันกับรุกขเทวดามาอย่างยาวนาน ว่ากันตามคติความเชื่อ…การบูชารุกขเทวดานั้นอาจมาจากอิทธิพลการนับถือผีในธรรมชาติของผู้คนมาตั้งแต่ยุคโบราณ…ให้ความเคารพยำเกรงต่อต้นไม้ใหญ่จนกลายเป็นความเชื่อเกี่ยวกับต้นไม้อาถรรพณ์“ศรัทธา” นำมาซึ่ง “ปาฏิหาริย์” เชื่อไม่เชื่ออย่างไรโปรดอย่าได้ “ลบหลู่”.รัก-ยมคลิกอ่านคอลัมน์ “เหนือฟ้าใต้บาดาล” เพิ่มเติม
