ทางการรัสเซียแจ้งข่าว การเสียชีวิตอย่างกะทันหันของนายอเล็กเซ นาวาลนี วัย ๔๗ ปี เมื่อวันศุกร์ (๑๖ ก.พ.) ที่ผ่านมา ภายในเรือนจำที่มีระบบการรักษาความปลอดภัยเข้มงวด ตั้งอยู่ในเขตห่างไกลแถบอาร์กติก เซอร์เคิล ซึ่งเป็นสถานที่เขาถูกจำคุกนาน ๑๙ ปีจากคดีละเมิดทัณฑ์บน หมิ่นศาล และฉ้อโกง ซึ่งฝ่ายค้านรัสเซียมองว่ามาจากแรงจูงใจทางการเมืองเจ้าหน้าที่เรือนจำแจ้งว่านายนาวาลนี เสียชีวิตเวลา ๑๔.๑๗ น. ตามเวลาท้องถิ่น ขณะที่เขากำลังเดินเล่นภายในเรือนจำ ก่อนที่จะล้มลงและเสียชีวิตด้วย “กลุ่มอาการการเสียชีวิตกะทันหัน” ซึ่งเป็นคำทั่วไปที่ใช้เรียกภาวะที่ทำให้เสียชีวิตกะทันหันจากภาวะหัวใจหยุดเต้นโดยไม่มีสาเหตุชัดเจน และยังไม่มีการคืนศพให้กับญาติแหล่งข่าวเผยว่า สภาพศพนายนาวาลนีที่ถูกเก็บอยู่ในห้องดับจิตของโรงพยาบาลนั้น มีรอยฟกช้ำตามร่างกายหลายจุด ซึ่งอาจเป็นแผลที่เกิดขึ้นตอนที่เขามีอาการชักในช่วงเวลาก่อนเสียชีวิต ทำให้เกิดความวิตกกังวลว่าที่จริงแล้วนายนาวาลนี อาจถูกซ้อม ทำร้ายร่างกาย หรืออาจถูกวางยาจนถึงแก่ความตายขณะอยู่ภายในเรือนจำ นายนาวาลนี นักเคลื่อนไหวต่อต้านการคอร์รัปชันของรัสเซีย เสียชีวิตภายในเรือนจำชาย “IK-๓” หรือ ที่เรียกกันว่า “คุกหมาป่าขั้วโลก” ซึ่งตั้งอยู่โดดเดี่ยวในพื้นที่ห่างไกล ในเมืองคาร์ป เขตปกครองยามาโล-เนเนตส์ ปกคลุมไปด้วยหิมะเหนืออาร์กติกเซอร์เคิล ซึ่งอยู่ห่างจากกรุงมอสโกถึง ๑,๙๐๐ กิโลเมตร มีนักโทษชายจำกัดอยู่ที่ ๑,๐๘๕ คน และได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในเรือนจำที่มีความเข้มงวดสูงสุดแห่งหนึ่งของรัสเซีย แถลงการณ์ของเรือนจำรัฐบาลกลางรัสเซีย ระบุว่า ในวันเกิดเหตุนายนาวาลนี เดินเล่นอยู่ในบริเวณเรือนจำ จู่ๆ เขาก็เกิดรู้สึกไม่สบายกะทันหัน ก่อนจะหมดสติล้มลงไป จากนั้นเจ้าหน้าที่ทางการแพทย์ไปถึงจุดเกิดเหตุทันทีเพื่อทำการปฐมพยาบาล และเรียกทีมรถพยาบาลมาช่วยเหลือดำเนินมาตรการช่วยชีวิต แต่ปรากฏว่าไม่ได้ผลลัพธ์ที่ดี เจ้าหน้าที่การแพทย์ยืนยันการเสียชีวิตของนักโทษรายนี้ โดยระบุว่าเป็นการเสียชีวิตจาก “กลุ่มอาการการเสียชีวิตกะทันหัน” (Sudden death syndrome) ซึ่งเป็นคำทั่วไปที่ใช้เรียกภาวะที่ทำให้เสียชีวิตกะทันหันจากภาวะหัวใจหยุดเต้นแบบเฉียบพลัน คล้ายโรคไหลตาย ที่เกิดขึ้นเวลานอนหลับ และเกิดขึ้นกับเด็กทารก ส่วนสาเหตุอยู่ระหว่างการสืบสวน โดยมีการส่งศพไปให้ผู้เชี่ยวชาญชันสูตรแล้ว เผยสภาพศพมีรอยช้ำตามร่างกาย เว็บไซต์ของสื่ออิสระ โนวายา กาเซตา ยุโรป รายงานอ้างคำเปิดเผยของแหล่งข่าวที่เป็นเจ้าหน้าที่การแพทย์นิรนามในหน่วยรถพยาบาลซาเลคาร์ด ใกล้กับเรือนจำ IK-๓ ที่ระบุว่า เขาเห็นสภาพร่างกายของนายนาวาลนี มีแผลฟกช้ำที่เชื่อว่าอาจเกิดจากการถูกควบคุมตัวหรือได้รับการช่วยเหลือในขณะที่เขามีอาการชักแหล่งข่าวระบุว่า ขณะนี้ศพของนายนาวาลนี อยู่ภายใต้การดูแลของตำรวจในห้องเก็บศพที่โรงพยาบาลคลินิกเขตซาเลคาร์ด ทั้งที่โดยปกติแล้ว ศพของผู้ที่เสียชีวิตในเรือนจำ จะถูกนำตรงไปยังสำนักงานนิติเวชศาสตร์บนถนนกลาซโควา แต่ในกรณีนี้ ศพได้ถูกส่งไปที่โรงพยาบาลคลินิกด้วยเหตุผลบางประการโดยแหลงข่าวระบุว่า ในฐานะบุคลากรทางการแพทย์ที่มีประสบการณ์ สามารถพูดได้ว่ารอยแผลบนร่างกายนายนาวาลนี อธิบายได้ว่าเกิดจากการชัก เมื่อผู้ป่วยมีอาการชักและคนอื่นพยายามเข้าไปช่วยจับไว้ แต่อาการชักรุนแรงมาก รอยช้ำจะปรากฏขึ้น พวกเขายังบอกด้วยว่าเขามีรอยช้ำที่หน้าอก ซึ่งเป็นรอยช้ำที่มาจากการปั๊มหัวใจ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า เขามีภาวะหัวใจล้มเหลวและชักก่อนหมดสติ มีคนพยายามช่วยชีวิตเขา แต่กลับไม่มีใครพูดถึงสาเหตุที่ทำให้เขาหัวใจล้มเหลว ขณะที่สื่อท้องถิ่นหลายสำนักรายงานว่า ยังไม่มีการเริ่มชันสูตรแต่อย่างใดอย่างไรก็ตาม คำเปิดเผยเกี่ยวกับรอยแผลฟกช้ำตามร่างกายของนายนาวาลนี ทำให้เกิดความกังวลว่าเขาอาจจะถูกทำร้ายร่างกาย หรือถูกสังหารตามคำสั่งของวลาดิเมียร์ ปูติน โดยทีมเจ้าหน้าที่ของนายนาวาลนีเชื่อว่านักรณรงค์ต่อต้านการทุจริตถูกสังหารตามคำสั่งของประธานาธิบดีวลาดิเมียร์ ปูติน ทางด้านรัฐบาลชาติตะวันตกกล่าวว่า ทางการรัสเซียมีส่วนเกี่ยวข้องต้องการเสียชีวิตอย่างกะทันหันของนายนาวาลนี ในขณะที่รัฐมนตรีต่างประเทศจากประเทศกลุ่ม จี๗ เรียกร้องให้รัสเซีย “ชี้แจงอย่างเร่งด่วน” ต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ทางการ “ซ่อนศพ” ยังไม่ยอมส่งคืนญาติแม้จะผ่านมา ๒ วันแล้วแต่นางลุดมิลา นาวาลนายา มารดาของนายนาวาลนี เปิดเผยว่า จนถึงตอนนี้เธอยังไม่สามารถเข้าตรวจสอบและรับร่างของบุตรชายได้ หลังจากที่เขาเสียชีวิตในเรือนจำในเขตอาร์กติก เซอร์เคิลของรัสเซีย โดยได้รับแจ้งว่าศพของบุตรชายเธอจะถูกส่งคืนให้กับญาติก็ต่อเมื่อการตรวจชันสูตรเสร็จสิ้นแล้วเท่านั้นก่อนหน้านี้ นางลุดมิลาได้รับแจ้งว่า ศพของบุตรชายอยู่ที่ห้องดับจิตหลักในเมืองซาเลคาร์ด และขณะนี้ทางครอบครัวได้รับแจ้งเพิ่มเติมว่า ยังไม่ทราบสาเหตุการเสียชีวิตและศพของเขายังไม่สามารถส่งต่อให้ญาตินำไปฝังได้ก่อนหน้านี้ สถานีโทรทัศน์ RT ที่ได้รับทุนสนับสนุนจากรัฐบาลรายงานว่า นายนาวาลนีมีอาการลิ่มเลือดอุดตัน แต่ผู้สนับสนุนนาวาลนี อ้างว่าเขาถูกฆาตกรรม โดยนายเซอร์เกย์ บิซิอูกิน นักเคลื่อนไหวฝ่ายค้านผู้ลี้ภัยจากเมืองไรซาน ทางตะวันตก เปิดเผยกับสำนักข่าวกับอัลจาซีรา ว่า พวกเขาฆ่านายนาวาลนี แม้ว่าจะไม่ใช่ในวันนั้น แต่การทรมานหลายปีก็เป็นวิธีหนึ่งในการฆ่าเช่นกัน และเขาเชื่อว่า เป็นการฆาตกรรมแน่นอน เพราะเขาถูกทรมานจนตายมาหลายปีแล้ว ทำให้ไม่สามารถเปิดเผยสภาพศพได้ จับพิรุธ รายงานข่าวขัดแย้งกันเองสื่อหลายสำนักเริ่มรายงานว่า นายนาวาลนี เสียชีวิตด้วย “อาการเสียชีวิตอย่างกะทันหัน” แต่ไม่มีรายละเอียดใดๆ ที่สนับสนุนคำกล่าวอ้างนี้ โดยทางหน่วยงานราชทัณฑ์ของรัสเซียได้ออกแถลงการณ์เปิดเผยถึงการเสียชีวิตของเขา ในช่วงเวลาเพียง ๒ นาทีหลังจากเวลา ๑๔.๑๗ น. ซึ่งเป็นตัวเลขเวลาการเสียชีวิตอย่างเป็นทางการของนายนาวาลนี จากนั้นในช่วงเวลาอีก ๔ นาทีต่อมา “เทเลแกรม” ของทำเนียบรัฐบาลเครมลินอ้างว่านายนาวาลนีเสียชีวิตจากอาการลิ่มเลือดอุดตัน และอีกเพียง ๗ นาทีต่อมานายดิมิทรี เปสคอฟ โฆษกทำเนียบเครมลินก็ออกมาพูดคุยกับสื่อเกี่ยวกับเรื่องนี้ และยิ่งไปกว่านั้น เจ้าหน้าที่ทางการรัสเซียยังถูกกล่าวหาว่า ไปบอกแม่ของนายนาวาลนีว่าเขาเสียชีวิตจาก “อาการเสียชีวิตกะทันหัน” ขณะที่เธอเดินทางไปรับศพบุตรชาย ที่เรือนจำ IK-๓ และมาบอกในภายหลังว่าต้องชันสูตรศพก่อนจะส่งคืนให้ญาติ และทางการยังปฏิเสธไม่ให้บรรดาพันธมิตรของนายนาวาลนี ได้เห็นศพของเขาเพื่อยืนยันการเสียชีวิต ทางด้านทนายความของนาวาลนี เปิดเผยว่า เมื่อไปถึงเมืองซาเลคาร์ด พร้อมกับนางลุดมิลา มีเจ้าหน้าที่เรือนจำมาแจ้งว่าศพอยู่ที่ห้องดับจิตของโรงพยาบาล แต่เมื่อไปถึงโรงพยาบาลกลับได้รับการปฏิเสธว่า ศพไม่ได้อยู่ที่นั่น ทำให้เกิดคำถามขึ้นมากมายเกี่ยวกับการเสียชีวิตอย่างน่าตกใจของหนึ่งในนักวิจารณ์ปากกล้าที่กล้าออกมาวิพากษ์วิจารณ์ปูติน ทนายความระบุในเทเลแกรมว่า เห็นได้ชัดว่าฆาตกรต้องการปกปิดร่องรอยของพวกเขา ดังนั้นจึงไม่ยอมมอบศพของนายนาวาลนี แถมยังพยายามปกปิดและซ่อนศพอีกด้วย กลุ่มสิทธิมนุษยชน gulagu.net ของรัสเซีย ออกมาปูดข้อมูลวงในว่า ในช่วงไม่กี่วันก่อนที่นายนาวาลนีจะเสียชีวิต มีเจ้าหน้าที่หน่วยข่าวกรอง FSB เข้าไปเยี่ยมเรือนจำ โดยเจ้าหน้าที่ข่าวกรอง ๒ คน ได้ทำการตัดการเชื่อมต่อสัญญาณกล้องวงจรปิดและอุปกรณ์บันทึกภาพและเสียงบางส่วนที่เรือนจำ ขณะที่ทั่วโลกออกมาส่งเสียงประณามการเสียชีวิตที่น่าสงสัยของนาวาลนี มีการเรียกร้องให้รัสเซียเปิดการมีการสอบสวนอย่างเป็นอิสระ เกี่ยวกับสาเหตุการเสียชีวิตของเขา โดยประธานาธิบดีโจ ไบเดน ของสหรัฐฯ กล่าวว่า “ไม่ต้องสงสัยเลย” วลาดิเมียร์ ปูติน ต้องถูกตำหนิสำหรับการเสียชีวิตของนาวาลนี และบอกว่าสหรัฐฯ กำลังมองหาทางเลือกหลายประการ ในการลงโทษรัสเซีย ข้อกล่าวหา “นาวาลนี” ถูกฆาตกรรมเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา นาวาลนีเคยถูกวางยาพิษจนเกือบตายมาก่อน โดยเมื่อเดือนกรกฎาคม ๒๕๖๒ เขาเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลด้วย “อาการแพ้เฉียบพลัน” แพทย์ชาวรัสเซียระบุว่าเป็นอาการบวมเฉียบพลัน แต่ไม่เคยเปิดเผยสาเหตุ ขณะที่แพทย์ประจำตัวของเขากล่าวว่า นาวาลนีไม่เคยมีอาการแพ้ใดๆ และ ปฏิกิริยาแพ้ที่เกิดขึ้นมีสาเหตุมาจากพิษที่ไม่ระบุรายละเอียดจากนั้น ๑ ปีต่อมา ขณะอยู่บนเครื่องบินไปแถบไซบีเรีย นายนาวาลนีล้มลง อยู่ในอาการโคม่า และถูกนำส่งโรงพยาบาลทันทีหลังจากลงจอดฉุกเฉิน จากนั้นจึงบินไปรักษาตัวที่คลินิกในเยอรมนีในตอนนั้นผลการตรวจสอบของผู้เชี่ยวชาญชาวในเยอรมนีสรุปว่า นาวาลนีถูกวางยาพิษด้วยสารพิษทำลายระบบประสาทที่หายากและมีราคาแพงจากตระกูลสารพิษ “โนวิช็อก” (Novichok) ที่พัฒนาขึ้นในอดีตสหภาพโซเวียตขณะที่ทีมงานของนาวาลนี ระบุตัวผู้ต้องสงสัยวางยาพิษ เป็นกลุ่มเจ้าหน้าที่ข่าวกรองรัสเซีย และนาวาลนีได้โทรศัพท์ไปหานายคอนสแตนติน คุดรยาฟเซฟ หนึ่งในเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเขาเปิดเผยว่า มีการใช้สารทำลายระบบประสาทกับชุดชั้นใน หลังจากพักฟื้นในเยอรมนีเป็นเวลาหลายเดือน เขาได้เดินทางกลับรัสเซีย และถูกจับกุมตัวทันที ในหลายข้อหา ก่อนหน้านี้มีการเปิดเผยคลิปวิดีโอล่าสุด ของนายนาวาลนีที่ถ่ายผ่านลิงก์วิดีโอของเรือนจำ เพียง ๑ วันก่อนที่เขาจะเสียชีวิต แสดงให้เห็นว่า ระหว่างการประชุมทางวิดีโอกับผู้พิพากษาในเมืองวลาดิเมียร์ ซึ่งอยู่ห่างออกไปทางใต้ราว ๖๐๐ กิโลเมตรนายนาวาลนีในสภาพร่างกายผอมแห้ง มีผมสีขาว ในชุดเครื่องแบบสีดำ กำลังกล่าวติดตลกกับผู้พิพากษาว่า เขาต้องการให้เอาเงินเดือนมหาศาลของผู้พิพากษาของรัฐบาลกลางมาเติมเงินในบัญชีนักโทษ ของเขา พร้อมหัวเราะเยาะเย้ยจากหลังลูกกรง แล้วจากนั้นในวันรุ่งขึ้นก็มีรายงานข่าวว่าเขาเสียชีวิต นางลุดมิลา นาวานายา มารดาของนาวาลนีเปิดเผยผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัวว่า ลูกชายของเธอไม่มีอาการป่วยใดๆ เธอยังเห็นเขาในเรือนจำ ตอนที่ไปเยี่ยมครั้งล่าสุดเมื่อวันที่ ๑๒ กุมภาพันธ์ที่ผ่านมา เธอเห็นว่าเขายังมีชีวิตอยู่ สุขภาพแข็งแรง และยังคงเป็นคนมองโลกในแง่ดี เป็นเวลากว่า ๓ ปีที่นายนาวาลนี ถูกคุมขังอยู่ในเรือนจำหลายแห่งของรัสเซีย ซึ่งเขามักบ่นว่ามีอาการปวดหลังอย่างรุนแรงจนทำให้เท้าชา และในบางครั้งก็รู้สึกทรมานจนนอนไม่หลับ เพราะมีแสงสว่างจ้าอยู่ในห้องขังตลอดเวลาทนายของเขาเปิดเผยว่า จากที่นายนาวาลนีถูกคุมขังมาแล้ว ๓๗ เดือน เขาใช้เวลา ๒๙๖ วันในห้องขังเดี่ยว ห้องคอนกรีตแคบๆ คล้ายกล่อง โดยไม่อนุญาตให้นักโทษนอนในระหว่างวัน และนั่งได้เฉพาะบนม้านั่งสูง ๑๔ เซนติเมตรและไม่มีพนักพิง ทางด้านนายโอวีดี อินโฟ จากกลุ่มสิทธิมนุษยชนที่ติดตามการจับกุมและการประหัตประหารนักวิจารณ์รัฐบาลเครมลิน ออกแถลงการณ์ระบุว่า นาวาลนีเสียชีวิตเพราะถูกฆาตกรรม เป็นการฆาตกรรมโดยไตร่ตรองไว้ล่วงหน้า การฆาตกรรมอย่างมีระบบ การฆาตกรรมที่รัฐบาลรัสเซียต้องถูกตำหนิ เพราะไม่จำเป็นต้องวางยาพิษ หรือฆ่าเขาด้วยความรุนแรงอย่างอื่น เพียงแค่รอเวลาเท่านั้น.
