“ปลายี่สก” หรือ “ปลาเอิน” (Probarbus jullieni Sauvage, ๑๘๘๐) เป็นปลาน้ำจืดมีเกล็ดขนาดใหญ่พบประจำถิ่นในแม่น้ำโขง จัดเป็นปลาที่มีรสชาติดี เป็นที่นิยมของผู้บริโภค มีราคาจำหน่ายสูงถึงกิโลกรัมละ ๒๐๐-๒๕๐ บาทปัจจุบันปลายี่สกในแม่น้ำโขงและลำน้ำสาขามีปริมาณลดลงจนเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ เนื่องจากในช่วงหลายปีที่ผ่านมา เกิดการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศในแม่น้ำโขง ส่งผลให้แหล่งที่อยู่อาศัย วางไข่ และเลี้ยงตัวอ่อนเสื่อมโทรมลงหลังจากกรมประมงประสบความสำเร็จในการเพาะขยายพันธุ์ด้วยเทคนิคการผสมเทียมพ่อแม่พันธุ์จากธรรมชาติเป็นครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๗ มีการจัดทีมตั้งแคมป์ริมฝั่งแม่น้ำโขง ให้ชุมชนประมงเข้ามามีส่วนร่วมในการดำเนินการเพื่อเฝ้าสังเกตการณ์และรวบรวมพ่อแม่พันธุ์ปลายี่สกที่ว่ายขึ้นมาวางไข่ในช่วงฤดูผสมพันธุ์ (พ.ย.-ก.พ.) นำแม่พันธุ์ปลาที่มีความพร้อมมาฉีดกระตุ้นการวางไข่และเก็บน้ำเชื้อพ่อพันธุ์ปลาไว้รอการผสมเทียมสำหรับในปีงบประมาณ ๒๕๖๗ กรมประมงได้ดำเนินโครงการเพาะพันธุ์ปลายี่สก (ปลาเอิน) ในแม่น้ำโขง ตามแผนพัฒนาด้านการประมงในพื้นที่แม่น้ำโขงอย่างยั่งยืน พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๗๐ ให้ความสำคัญกับการเก็บรักษาน้ำเชื้อปลายี่สกไว้สำหรับใช้ผสมเทียมเนื่องจากโอกาสที่ชาวประมงจะจับพ่อแม่ปลาได้พร้อมกันมีน้อยมาก บางครั้งจับแม่ปลาที่มีไข่แก่ได้แต่ขาดน้ำเชื้อจากพ่อปลา ในทางกลับกันบางครั้งจับพ่อปลาที่น้ำเชื้อมีความพร้อมแต่แม่ปลายังไม่พร้อมวางไข่ ทำให้ต้องเสียน้ำเชื้อปลาไป จึงได้มีการจัดตั้งธนาคารเชื้อพันธุ์ (Sperm bank) เพื่อเก็บรักษาน้ำเชื้อได้นานหลายปี ไว้ใช้ในกรณีที่แม่ปลามีไข่แก่พร้อมผสมพันธุ์ แต่ขาดน้ำเชื้อก็จะสามารถนำน้ำเชื้อจากธนาคารเชื้อพันธุ์นั้นมาใช้ผสมเทียมได้ทันทีกรมประมงได้ตั้งเป้าหมายในการเก็บรักษาน้ำเชื้อปลายี่สกไทยไว้ในธนาคารเชื้อพันธุ์ ไม่น้อยกว่า ๓๐๐ หลอด และเร่งผลิตลูกพันธุ์ปลายี่สกไทยขนาด ๒–๓ เซนติเมตร จำนวน ๑๐๐,๐๐๐ ตัว เพื่อปล่อยคืนสู่แม่น้ำโขงและลำน้ำสาขาในช่วงระหว่าง มี.ค.–พฤษภาคมนี้.สะ-เล-เตคลิกอ่านคอลัมน์ “หน้ามองฟ้า เท้าหยั่งดิน” เพิ่มเติม
