ฤดูกาลที่เกษตรกรนิยมเก็บเกี่ยวผลผลิตน้ำผึ้งจากผึ้งและชันโรง จะอยู่ในช่วงที่มีดอกไม้บาน คือตั้งแต่ปลายปีไปจนเริ่มเข้าสู่ฤดูร้อนในเดือนเมษายนแต่เนื่องจากปัจจุบันสภาพอากาศมีการเปลี่ยนแปลง ส่งผลกระทบต่อการเติบโตของประชากรผึ้งและชันโรงที่สามารถเจริญเติบโตได้ดีในช่วงอุณหภูมิระหว่าง ๒๕-๓๐ องศาเซลเซียส หากอุณหภูมิสูงกว่า ๓๕ องศาเซลเซียส จะทำให้เกิดความเสี่ยงต่อพัฒนาของดักแด้จนไปถึงตัวเต็มวัยไม่แข็งแรงได้ ทำให้ประชากรภายในรังน้อยลง เกิดการล่มสลายของรังผึ้งและชันโรงได้ “ช่วงมกราคม-มีนาคม เป็นช่วงที่อุณหภูมิเริ่มสูงขึ้น ดังนั้นเกษตรกรจึงควรติดตามตรวจสอบสภาพอากาศ คาดการณ์การเกิดภัยในพื้นที่วางรังผึ้ง และบันทึกน้ำหนักรัง เพื่อวางแผนการตั้งรัง สถานที่ตั้ง การเคลื่อนย้ายรัง การดูแลและเก็บเกี่ยวน้ำผึ้งให้ได้ประสิทธิภาพ”นายพีรพันธ์ คอทอง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร แนะวิธีการดูแลผึ้งและชันโรงในช่วงฤดูแล้ง เกษตรกรจะต้องคำนึงถึงปัจจัยหลักสำคัญ ๓ ด้าน๑.การป้องกันภัยภายนอก สถานที่ตั้งกล่องรังผึ้งหรือชันโรง ควรวางไว้ในที่ร่ม หรือมีหลังคาปิดด้านบนรัง เพื่อป้องกันแสงแดดเพิ่มอุณหภูมิภายในรังซึ่งทำให้ถ้วยน้ำผึ้งและเกสรภายในรังละลายได้ หากพบผึ้งตายผิดปกติให้รีบปิดรัง และช่วยระบายความร้อนโดยใช้ตะแกรงมุ้งลวดปิดทางเข้าออกแทนฝาครอบรัง และใช้กระสอบป่านหรือผ้าชุ่มน้ำห่อหุ้มรังตลอดเวลากลางวัน๒.อาหาร สถานที่ตั้งรังจำเป็นต้องมีแหล่งอาหารและน้ำเพียงพอสำหรับผึ้งและชันโรงด้วย เนื่องจากในช่วงฤดูแล้งมักขาดแคลนน้ำและพืชอาหารในธรรมชาติ เกษตรกรจึงควรจัดเตรียมแหล่งน้ำสะอาด และหากมีการเลี้ยงผึ้งและชันโรงจำนวนมาก ควรปลูกพืชอาหารเสริมที่โตง่าย สามารถออก ดอกได้ตลอดทั้งปี เช่น พืชตระกูลแตง ผักโขม ข้าวโพด ทานตะวัน เพื่อเพิ่มแหล่งอาหารให้กับประชากรในรังผึ้งและชันโรงที่เลี้ยงไว้ ๓.การป้องกันภัยภายใน เกษตรกรควรหมั่นตรวจดูสภาพรังเลี้ยงผึ้งและชันโรงอย่างน้อยเดือนละ ๑ ครั้ง เพื่อตรวจดูการถูกรบกวนจากศัตรู ตรวจดูปริมาณการเจริญเติบโต สภาพความสมบูรณ์ของรัง ถ้าพบศัตรูของผึ้งและชันโรง เช่น นก ต่อ มด เป็นต้น ควรเคลื่อนย้ายรังไปที่ตั้งใหม่สำหรับการเก็บน้ำผึ้ง ในผึ้งพันธุ์และผึ้งโพรงที่มีคอนเลี้ยงผึ้ง เกษตรกรควรเลือกเฉพาะคอนน้ำผึ้งที่ปิดฝาหลอดรวงแล้ว ๓๐-๗๐ เปอร์เซ็นต์ โดยใช้แปรงปัด หรือเขย่า ให้ผึ้งหลุดออกจากคอนให้หมด และใช้มีดปาดฝาหลอดรวงออก นำคอนผึ้งใส่ในถังสลัดน้ำผึ้ง และเหวี่ยงจนน้ำผึ้งหมดหลอดรวงส่วนผึ้งโพรงที่เลี้ยงโดยไม่ใช้คอนเลี้ยงผึ้ง ให้ใช้มีดตัดรวงผึ้งออกจากรังโดยจะต้องเหลือรวงผึ้งไว้ในรัง ๓-๔ รวง เพื่อเป็นอาหารให้ผึ้งงานสร้างรวงใหม่ นำรวงผึ้งที่ตัดออกมาสับบนตะแกรงให้น้ำผึ้งไหลลงในถังสเตนเลส ไม่ควรบีบด้วยมือ หรือคั้นรวงผึ้ง เพราะจะทำให้เศษผงหรือชิ้นส่วนของรวงผึ้ง และตัวอ่อนผึ้งผสมลงไป สำหรับการเก็บน้ำผึ้งจากชันโรง ชันโรงพันธุ์ตัวเล็กสามารถใช้มีดตัดกลุ่มถ้วยน้ำผึ้งได้ แต่ควรระวังไม่ให้มีถ้วยเกสรผึ้งปะปน ใช้ช้อนส้อมแทงกระเปาะน้ำผึ้งให้แตก และปล่อยน้ำผึ้งให้ไหลตามธรรมชาติลงในภาชนะสเตนเลสที่เตรียมไว้ชันโรงพันธุ์ตัวใหญ่ ให้ใช้แท่งเขี่ยสเตนเลสปลายแหลมเปิดปากถ้วยน้ำผึ้ง จุ่มปลายสายยางลงในถ้วยน้ำผึ้งแล้วใช้เครื่องดูดน้ำผึ้งออกมาทั้งนี้ ทุกกระบวนการเก็บน้ำผึ้งเกษตรกรต้องแต่งกายมิดชิด และคำนึงถึงความสะอาด เมื่อเก็บน้ำผึ้งได้แล้วให้นำน้ำผึ้งที่ได้มากรองผ่านตะแกรงหยาบ และละเอียด เพื่อกรองเศษไขผึ้งและตัวผึ้งออก จากนั้นใส่ถังบ่มทิ้งไว้ ๑๕ วัน ให้เศษไขผึ้งและผงละเอียดลอยขึ้นด้านบน จึงจะได้น้ำผึ้งที่สะอาดและบริสุทธิ์ สามารถนำไปบรรจุในภาชนะ พร้อมนำไปจำหน่ายต่อไป. ชาติชาย ศิริพัฒน์คลิกอ่าน “ข่าวเกษตร” เพิ่มเติม
